Tình trạng mất răng được định nghĩa là sự thiếu hụt một hay nhiều răng trên cung hàm, tạo ra những khoảng trống làm phá vỡ sự cân đối của cả hàm răng. Các nguyên nhân có thể kể đến bao gồm bệnh sâu răng, viêm nha chu, tai nạn, yếu tố tuổi tác, hoặc do các thói quen vệ sinh răng miệng chưa phù hợp. Khi một chiếc răng bị mất đi, không chỉ chức năng ăn nhai bị ảnh hưởng mà còn kéo theo một chuỗi các vấn đề nghiêm trọng khác như tiêu xương hàm, răng bị dịch chuyển, lão hóa sớm,… gây tác động tiêu cực đến sức khỏe, sự tự tin trong giao tiếp và chất lượng cuộc sống nói chung.

1. Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất răng

Việc mất răng có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố đa dạng:

Là hệ quả của các bệnh lý về răng miệng không được điều trị dứt điểm như sâu răng, viêm tủy, bệnh nha chu,…
Do tai nạn hoặc va đập vật lý mạnh gây tổn thương hoặc làm gãy răng không thể phục hồi.
Răng khôn (số 8) mọc ngầm, mọc lệch gây hại cho răng kế cận (răng số 7) hoặc chân răng, buộc phải nhổ bỏ.
Chế độ ăn uống thiếu cân bằng, không cung cấp đủ các khoáng chất thiết yếu như canxi và kali, làm cho răng trở nên yếu và dễ gãy rụng.
Sự lão hóa tự nhiên của cơ thể và tuổi tác cao khiến men răng và cấu trúc tổng thể của răng bị suy yếu, dẫn đến mất răng.
Các tổn thương ở mô cứng của răng: mòn răng do sai khớp cắn, thói quen nghiến răng, hoặc chải răng với lực quá mạnh; tiêu cổ răng do răng bị xoay trục; tiêu chân răng do chấn thương, nhiệt độ cao hoặc tình trạng viêm tủy mạn tính.
Mòn răng do yếu tố hóa học, chẳng hạn như tiếp xúc thường xuyên với axit, bệnh trào ngược dạ dày, hoặc làm việc trong môi trường có hóa chất.
Răng phải nhổ bỏ để phục vụ cho việc điều trị các khối u hoặc nang trong xương hàm.

*Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mất răng*

2. Hậu quả của việc mất răng nghiêm trọng như thế nào?

Mất răng có thể gây ra những tác động tiêu cực và nghiêm trọng:

2.1. Suy giảm chức năng ăn nhai

Khoảng trống do mất răng làm thu hẹp diện tích tiếp xúc khi ăn nhai, đồng thời răng ở hàm đối diện cũng mất đi chức năng, khiến cho lực nhai tổng thể bị suy yếu đáng kể. Khi lực nhai giảm, việc nghiền nhỏ thức ăn trở nên kém hiệu quả. Thức ăn chưa được xử lý kỹ trước khi đi vào hệ tiêu hóa sẽ tạo gánh nặng cho dạ dày và đường ruột.

Đặc biệt, việc mất răng hàm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai, với lực nghiền thức ăn có thể giảm từ 40–60%. Mất răng hàm không chỉ làm yếu lực cắn mà còn phá vỡ toàn bộ cơ chế nghiền, trộn và phân tán lực khi nhai.

Ngoài ra, khi bị mất răng, thức ăn rất dễ bị giắt vào khoảng trống, gây cảm giác khó chịu và vướng víu. Thậm chí có thể gây đau nếu thức ăn cứng hoặc dai cấn trực tiếp vào nướu. Người bệnh thường phải dùng lưỡi hoặc tay để loại bỏ thức ăn, làm gián đoạn bữa ăn.

Ở người trung niên và người cao tuổi bị mất nhiều răng, chức năng nhai kém có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, dễ mệt mỏi và biếng ăn. Theo thời gian, điều này sẽ gây sụt cân và làm quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn.

tieu xuong ham gay xo lech khop can — *Mất 1 răng cũng gây ảnh hưởng lớn đến chức năng ăn nhai*

2.2. Xô lệch răng và sai lệch khớp cắn

Việc mất răng dẫn đến tình trạng các răng kế cận bị dịch chuyển và gây ra rối loạn khớp cắn. Các răng trên cung hàm vốn tạo thành một khối thống nhất, hỗ trợ lẫn nhau và phân bổ đều lực nhai. Khi một răng mất đi, răng ở hàm đối diện không còn điểm tựa, sẽ dần di chuyển trồi lên hoặc lún xuống để tìm điểm tiếp xúc, từ đó phá vỡ khớp cắn tự nhiên. Điều này ảnh hưởng đến hoạt động nhai cắn, gây đau nhức khi nhai và tác động lâu dài đến chức năng của hàm.

Mất răng cũng làm cho lực nhai không được phân bổ đồng đều. Hai răng bên cạnh khoảng trống sẽ mất đi điểm tựa và có khuynh hướng nghiêng hoặc di chuyển về phía đó. Lâu ngày, điều này tạo ra các khoảng trống mới, khiến các răng khác tiếp tục dịch chuyển, gây ra tình trạng chen chúc, sai lệch khớp cắn và ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Đặc biệt, khi mất răng hàm, nguy cơ lệch khớp cắn sẽ nặng hơn, có thể dẫn đến liệt cơ hàm và lệch mặt.

Bên cạnh đó, các kẽ răng mới hình thành do sự xô lệch cũng khiến thức ăn dễ bị mắc kẹt, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý răng miệng khác.

2.3. Tiêu xương hàm và lão hóa sớm

Khi một chiếc răng bị mất, phần xương hàm tại vị trí đó sẽ dần tiêu biến theo cơ chế đào thải tự nhiên của cơ thể. Xương ở vùng răng mất sẽ tiêu đi nhanh chóng, làm giảm khả năng nâng đỡ, gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ của khuôn mặt và erschwert die spätere Wiederherstellung von Zahnprothesen. Nếu muốn phục hình răng giả, bác sĩ có thể sẽ phải thực hiện ghép xương.

Tiêu xương hàm làm biến đổi cấu trúc khuôn mặt, điển hình là gây ra tình trạng má bị hóp lại, da mặt mất đi sự nâng đỡ và trở nên chảy xệ. Nếp nhăn xuất hiện sớm hơn và gương mặt trông già hơn so với tuổi thật. Ở những người mất răng hàm, tình trạng hóp má thường tạo ra hiệu ứng hô giả. Trong trường hợp mất răng toàn hàm, quá trình tiêu xương diễn ra còn mạnh mẽ hơn, khiến khuôn mặt lão hóa nhanh chóng và thậm chí bị biến dạng một cách rõ rệt.

Tiêu xương hàm cũng làm suy giảm khả năng nâng đỡ của cả hàm, khiến lực nhai yếu đi và các răng còn lại trở nên lung lay hơn.

2.4. Đau đầu và đau vùng cổ vai gáy

Khi mất răng, đặc biệt là răng hàm, lực nhai không còn được phân bổ đều ở cả hai bên, làm cho hàm mất đi sự cân bằng. Các răng còn lại phải gánh chịu một áp lực lớn hơn bình thường, làm thay đổi biên độ vận động của khớp thái dương hàm. Về lâu dài, sự mất cân đối này có thể dẫn đến rối loạn khớp thái dương hàm, gây ra các cơn đau đầu, đau mỏi vùng cổ vai gáy, thậm chí đi kèm các triệu chứng như đau tai hoặc ù tai.

2.5. Ảnh hưởng đến phát âm

Khoảng trống do mất răng làm cho luồng hơi khi nói bị thoát ra một cách không kiểm soát, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát âm. Đặc biệt khi mất răng cửa, sự tương tác và hỗ trợ giữa răng, môi và lưỡi bị suy giảm hoặc không còn nữa. Điều này gây khó khăn trong việc phát âm chính xác, nhất là đối với các âm gió. Âm thanh tạo ra không được trong trẻo hoặc bị méo đi, giọng nói có thể trở nên ngọng nghịu.

2.6. Ảnh hưởng thẩm mỹ và sự tự tin trong giao tiếp

Khi mất răng ở những vị trí dễ thấy như răng cửa hay răng nanh, nụ cười sẽ trở nên thiếu tự nhiên, làm giảm sự tự tin khi giao tiếp. Ngay cả khi mất răng hàm, các răng kế cận cũng có xu hướng bị dịch chuyển, lâu dần làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ của cả hàm răng.

Ngoài vấn đề về ngoại hình, việc mất răng còn gây khó khăn trong phát âm, làm cho giọng nói thiếu sự rõ ràng, đôi khi bị ngọng hoặc không tròn vành rõ chữ, khiến người bệnh cảm thấy e ngại khi trò chuyện.

Về lâu dài, tình trạng tiêu xương hàm làm cho khuôn mặt thay đổi rõ rệt: má hóp, da chảy xệ, các nếp nhăn quanh miệng và mắt xuất hiện sớm, làm cho gương mặt lão hóa nhanh hơn tuổi thật. Những thay đổi này không chỉ tác động đến ngoại hình mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh.

2.7. Tác động đến sức khỏe toàn thân

Mất răng làm giảm hiệu quả ăn nhai, khiến thức ăn không được nghiền kỹ trước khi đi vào hệ tiêu hóa, từ đó gây áp lực lên dạ dày và có thể dẫn đến các chứng rối loạn tiêu hóa. Người bị mất răng thường có xu hướng tránh các loại thực phẩm cứng, dai hoặc giàu chất xơ, dẫn đến chế độ ăn uống mất cân bằng, thiếu hụt vitamin và khoáng chất. Ở người trung niên và cao tuổi, tình trạng này còn có thể gây ra chán ăn, suy nhược, mệt mỏi và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính do dinh dưỡng kém.

2.8. Ảnh hưởng về mặt tâm lý

Khi bị mất răng ở các vị trí dễ nhìn thấy như răng cửa, hoặc khi việc mất răng gây ra xô lệch cả hàm, điều này có thể tác động đến tâm lý, khiến cho người bệnh luôn cảm thấy lo lắng và mất tự tin.

2.9. Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý răng miệng khác

Khoảng trống tại vị trí răng đã mất hoặc các kẽ hở do răng bị xô lệch tạo ra là những nơi dễ bị mắc kẹt thức ăn và tích tụ vi khuẩn. Đây là môi trường lý tưởng để mảng bám hình thành, lâu ngày sẽ dẫn đến các bệnh lý răng miệng như sâu răng, viêm nướu, và viêm nha chu. Đặc biệt, những răng còn lại trên cung hàm sẽ phải chịu tác động nặng nề hơn, dễ bị tổn thương và mất dần chức năng nếu không được can thiệp đúng lúc.

3. Mất răng thì phải làm gì?

Khi bị mất răng, bạn nên đến gặp bác sĩ nha khoa sớm nhất có thể để được đánh giá tình trạng và tư vấn về phương pháp phục hình phù hợp. Hiện nay, có ba kỹ thuật trồng răng giả phổ biến được nhiều người lựa chọn, bao gồm: trồng răng Implant, làm cầu răng sứ, và sử dụng hàm tháo lắp.

3.1. Trồng răng Implant

Trồng răng Implant hiện được xem là phương pháp tối ưu nhất để phục hình cho các trường hợp mất một răng, nhiều răng, hoặc mất răng toàn hàm, giúp khôi phục khả năng ăn nhai gần như răng thật. Kỹ thuật này sử dụng một trụ implant được cấy ghép trực tiếp vào xương hàm tại vị trí răng đã mất để thay thế cho chân răng thật. Sau đó, một mão răng sứ sẽ được phục hình lên trên để tạo thành một chiếc răng giả hoàn chỉnh, có đầy đủ chức năng, thẩm mỹ và màu sắc tự nhiên như răng thật.

Đối với các trường hợp mất răng toàn hàm, bác sĩ thường đề xuất phương án cấy ghép Implant All-on-4 hoặc All-on-6, tức là cấy 4 hoặc 6 trụ implant vào mỗi hàm, sau đó gắn một cầu răng cố định lên trên để phục hồi toàn bộ hàm răng.

Ưu điểm:

Khả năng ăn nhai và tính thẩm mỹ được phục hồi gần như hoàn hảo.
Độ bền rất cao, có thể kéo dài suốt đời nếu được chăm sóc đúng cách.
Răng implant hoạt động độc lập, không xâm lấn hay làm ảnh hưởng đến các răng thật kế cận.
Răng implant giúp ngăn chặn quá trình tiêu xương hàm một cách hiệu quả.
Việc vệ sinh dễ dàng, tương tự như răng thật.
Có thể áp dụng cho mọi trường hợp mất răng.

Nhược điểm:

Chi phí trồng răng implant tương đối cao và thời gian điều trị kéo dài.
Người bệnh cần phải đáp ứng các điều kiện về sức khỏe theo yêu cầu của bác sĩ.

3.2. Làm cầu răng sứ

Làm cầu răng sứ là một giải pháp phục hình răng mất cố định, thường được áp dụng khi mất một hoặc một vài răng liền kề nhau. Cầu răng này được tạo thành từ ít nhất ba mão sứ dính liền nhau và được gắn cố định lên hai răng thật ở hai bên khoảng trống, sau khi hai răng này đã được mài nhỏ một phần để làm trụ đỡ.

Ưu điểm:

Đảm bảo tính thẩm mỹ tự nhiên và chức năng ăn nhai tốt hơn so với hàm giả tháo lắp.
Thời gian thực hiện nhanh chóng, thường chỉ mất từ 1-3 ngày.
Chi phí thấp hơn so với phương pháp cấy ghép Implant.

Nhược điểm:

Yêu cầu phải mài đi một phần men răng của hai răng thật kế cận để làm trụ đỡ, và hai răng này phải đủ chắc khỏe.
Không thể ngăn chặn được quá trình tiêu xương hàm hoặc tụt nướu theo thời gian.
Việc vệ sinh khu vực xung quanh và bên dưới cầu răng khá khó khăn.
Cầu răng có thể bị sứt mẻ nếu dùng để ăn nhai các loại thực phẩm quá cứng.
Chi phí về lâu dài có thể cao do cần phải sửa chữa hoặc thay mới nhiều lần.

3.3. Làm hàm giả tháo lắp

Hàm tháo lắp là phương pháp phục hình răng truyền thống, thích hợp cho người cao tuổi bị mất nhiều răng hoặc toàn bộ hàm, đặc biệt là khi xương hàm đã yếu hoặc không đủ điều kiện sức khỏe để thực hiện trồng Implant hay làm cầu răng sứ. Kỹ thuật này sử dụng một hàm giả có nền nướu nhân tạo được đặt trực tiếp lên nướu của bệnh nhân, có thể là hàm bán phần hoặc toàn phần tùy theo tình trạng mất răng.

Ưu điểm:

Chi phí thấp, phù hợp với ngân sách của nhiều người.
Thời gian thực hiện nhanh, thường chỉ mất từ 3-7 ngày.
Có thể tháo ra lắp vào dễ dàng, thuận tiện cho việc vệ sinh hàng ngày.

Nhược điểm:

Khả năng ăn nhai rất yếu, chỉ đạt khoảng 30-40% so với răng thật, không thể nhai được các món ăn cứng.
Dễ bị lỏng lẻo, rơi rớt hoặc dịch chuyển sau một thời gian sử dụng.
Gây bất tiện vì phải tháo ra vệ sinh mỗi ngày.
Không ngăn được quá trình tiêu xương hàm mà còn có thể làm quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn, do đó kỹ thuật này không còn được khuyến khích nhiều.
Có nguy cơ bị kẹt thức ăn, dẫn đến hôi miệng.
Có thể gây teo nướu, đau nướu sau một thời gian dài sử dụng.
Tuổi thọ sử dụng ngắn, thường chỉ kéo dài từ 3-5 năm.

4. Các biện pháp phòng ngừa mất răng hiệu quả

Để ngăn ngừa nguy cơ mất răng, bạn nên:

Chải răng ít nhất hai lần mỗi ngày với kem đánh răng chứa fluor.
Sử dụng chỉ nha khoa hoặc bàn chải kẽ răng để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa.
Sử dụng dụng cụ bảo vệ hàm miệng khi tham gia các hoạt động thể thao có nguy cơ chấn thương răng.
Từ bỏ thói quen hút thuốc, nghiến răng hoặc các hành vi khác có hại cho răng.
Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất để bảo vệ men răng.
Thăm khám nha khoa định kỳ mỗi 6 tháng để kiểm tra và làm sạch răng chuyên nghiệp.

Quý khách có nhu cầu thăm khám hoặc tư vấn, vui lòng liên hệ trực tiếp qua HOTLINE 098 950 0606 để được đặt lịch nhanh chóng.