Tiêu xương hàm là một bệnh lý nguy hiểm của răng miệng, thường xuất hiện khi tình trạng mất răng không được điều trị kịp thời, biểu hiện là sự suy giảm ở vùng xương chân răng. Nếu bệnh tiêu xương không được xử lý sớm, có thể dẫn đến lệch khớp cắn, biến dạng khuôn mặt, và làm giảm đáng kể khả năng ăn nhai của người bệnh.

1. Hiện tượng Tiêu Xương Răng là gì?

Tiêu xương răng (hay tiêu xương ổ răng) là sự suy thoái về chiều cao, độ dày, mật độ, số lượng và thể tích của xương ổ răng và xương bao quanh chân răng. Do đặc tính mềm, xốp và thành phần chủ yếu là muối khoáng sinh học, xương ổ răng rất dễ bị vi khuẩn phá hủy, dẫn đến hiện tượng biến mất dần theo thời gian.

Các nguyên nhân gây tiêu xương răng được phân thành hai nhóm chính:

Tiêu xương không do nhổ răng: Hiện tượng tiêu xương răng bắt nguồn từ việc tích tụ vôi răng lâu ngày, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và xâm nhập xuống dưới lợi. Khi mô lợi bị tổn thương, dây chằng nha chu bị đứt gãy, xương quanh chân răng bắt đầu bị tấn công và tiêu biến dần.

Tiêu xương do mất răng: Khi một chiếc răng bị nhổ, vị trí đó sẽ hình thành một cục máu đông để khởi động quá trình hồi phục. Cục máu đông này dần tan đi, được thay thế bằng mô hạt và sau đó là mô xương mới. Tuy nhiên, vì không còn chân răng và lực nhai kích thích, phần xương ổ răng tại vị trí này sẽ bị sụt giảm dần. Theo thời gian, quá trình tiêu xương ngày càng rõ rệt, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc xương hàm.

2. Tiêu Xương Hàm là gì?

Tiêu xương hàm (còn gọi là bệnh tiêu xương ổ răng) là một bệnh lý nghiêm trọng xảy ra ở cả trường hợp tiêu xương hàm trên và hàm dưới. Quá trình tiêu xương diễn ra khi mật độ, thể tích và chất lượng của xương hàm bị giảm sút do nhiều nguyên nhân, gây ra các hệ quả như teo nướu, khuôn mặt bị lệch, lão hóa nhanh, da chảy xệ và tác động xấu đến khớp cắn.

Quá trình tiêu xương bắt đầu ngay sau khi mất răng do xương không còn chịu lực nhai. Lúc này, các tế bào hủy xương hoạt động mạnh mẽ hơn tế bào tạo xương, gây mất cân bằng và làm xương dần tiêu biến. Quá trình này diễn ra âm thầm theo cả hai chiều ngang và chiều dọc. Chỉ sau khoảng 3 tháng sau khi mất răng, mật độ xương hàm đã bắt đầu giảm. Trong 12 tháng đầu, ước tính khoảng 25% xương tại vị trí răng bị mất sẽ tiêu biến, và sau 3 năm, con số này có thể tăng lên đến 45–60% nếu không có biện pháp can thiệp.

Ban đầu, bệnh tiêu xương hàm chỉ xuất hiện cục bộ ở một vị trí trên cung hàm, nhưng nếu không được điều trị, bệnh sẽ tiến triển nặng hơn và lây lan sang các vùng xương hàm xung quanh. Điều này gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe răng miệng và toàn bộ cơ thể.

3. Các nguyên nhân chính gây bệnh tiêu xương hàm

Các yếu tố chính gây ra bệnh tiêu xương hàm bao gồm:

Mất răng: Nhổ răng là nguyên nhân hàng đầu khiến xương hàm suy giảm nhanh chóng. Khi răng mất, một khoảng trống lớn được tạo ra trong xương hàm và theo thời gian, xương hàm ở các vị trí gần răng mất có xu hướng dồn về phía khoảng trống để bù đắp. Việc này làm giảm mật độ xương và khiến xương hàm trở nên thưa thớt, yếu hơn. Hơn nữa, xương hàm tại vị trí chân răng trống không còn được kích thích bởi áp lực nhai. Lúc này, mật độ xương hàm suy giảm và thoái hóa từ từ, chỉ trong khoảng 3 tháng – 3 năm sau mất răng, mật độ xương có thể giảm từ 25% đến 60%, làm cấu trúc hàm ngày càng suy yếu.

Vôi răng: Bệnh tiêu xương răng có thể bắt nguồn từ cao răng. Sự xuất hiện của cao răng gây viêm lợi, tổn thương nướu và làm đứt dây chằng nha chu. Lúc này, vi khuẩn xâm nhập vào xương chân răng, phá hủy cấu trúc và gây tiêu xương hàm.

Viêm nha chu: Viêm nha chu khiến nướu bị viêm, gây tụt lợi, hở chân răng và hình thành túi nha chu, hoặc phá hủy ổ xương răng. Xương hàm và dây chằng bao quanh răng sẽ bị tiêu hủy dần. Nếu không điều trị kịp thời, sẽ dẫn đến mất xương hàm và tiêu xương ổ răng.

Sử dụng hàm giả tháo lắp hoặc cầu răng sứ: Sau khi mất răng, nhiều bệnh nhân lựa chọn hàm giả tháo lắp hoặc cầu răng sứ. Tuy nhiên, các biện pháp phục hình răng này chỉ thay thế được thân răng giả mà không thể thay thế chân răng thật đã mất. Điều này còn thúc đẩy quá trình tiêu xương diễn ra nhanh hơn sau một thời gian ăn nhai.

4. Các kiểu tiêu xương hàm khi mất răng

Có 5 kiểu tiêu xương hàm khi mất chân răng:

Tiêu xương hàm theo phương ngang: Chiều rộng (bề dày) của xương hàm ở vị trí mất răng sẽ bị thu hẹp dần, trong khi vùng xương hàm lân cận thì giãn rộng ra và lấn sang phần xương bị tiêu. Các răng kề bên sẽ dần nghiêng về phía khoảng trống mất răng, gây xô lệch răng và làm mất thẩm mỹ, khiến bệnh nhân thiếu tự tin khi giao tiếp.

Tiêu xương hàm theo phương dọc: Phần xương hàm dưới nướu bị tiêu lõm xuống, trũng sâu hơn so với vùng xương hàm xung quanh. Kéo dài, tình trạng này làm vùng nướu tại vị trí tiêu xương hàm cũng bị teo nhỏ lại.

Tiêu xương hàm khu vực xoang: Khi mất răng hàm trên, đỉnh xoang sẽ dần hạ thấp, làm cho độ rộng của xoang hàm trên tăng dần theo thời gian nếu không được điều trị bằng răng giả thay thế kịp thời. Lâu dần, xương hàm sẽ không còn đủ chiều cao để đặt trụ Implant.

Tiêu xương hàm ảnh hưởng toàn bộ khuôn mặt: Tình trạng tiêu xương hàm này xảy ra khi mất nhiều răng ở cả hai hàm trên và hàm dưới. Khuôn mặt có những thay đổi rõ rệt như khuôn miệng hõm vào, xuất hiện nhiều nếp nhăn,…

Hạ thấp xương hàm khi mất nhiều răng: Nếu không khắc phục tình trạng tiêu xương hàm kịp thời, không chỉ xương hàm dưới bị tiêu biến mà còn ảnh hưởng đến các ống thần kinh nằm sâu bên dưới, gây khó khăn trong việc phục hình răng giả bằng phương pháp trồng răng implant.

5. Phân loại tiêu xương chân răng

Tiêu xương chân răng thường được phân thành hai dạng chính:

Tiêu xương chân răng bên trong (nội tại): Tiêu chân răng nội tại là hiện tượng tiêu xương bắt đầu từ bên trong cấu trúc răng, xuất phát từ ống tủy. Khi tủy răng bị viêm hoặc hoại tử, việc cung cấp dưỡng chất cho xương quanh chân răng bị gián đoạn. Hậu quả là mô xương mất khả năng tái tạo, trở nên yếu hơn và dần tiêu biến từ trong ra ngoài. Quá trình này diễn ra thầm lặng nhưng tác động trực tiếp đến độ chắc khỏe của chân răng và ổ răng, làm tăng nguy cơ gãy răng hoặc mất răng hoàn toàn nếu không can thiệp.

Tiêu xương chân răng bên ngoài: Xảy ra ở bề mặt ngoài của chân răng do các yếu tố như viêm nha chu, chấn thương, mòn cổ răng hoặc tổn thương mô quanh răng. Tiêu xương bên ngoài phá hủy cấu trúc xương ổ răng, tạo ra các khuyết tật, lỗ hổng hoặc vết mẻ trên bề mặt răng. Nếu kéo dài, quá trình này sẽ ảnh hưởng đến thẩm mỹ và làm yếu xương hàm, tăng nguy cơ răng xô lệch, tụt nướu, gây khó khăn cho việc phục hình răng sau này.

6. Dấu hiệu nhận biết tiêu xương răng

Khi xương răng bắt đầu suy giảm, cơ thể sẽ bộc lộ rõ các dấu hiệu lâm sàng sau:

Xương tại vị trí mất răng thu hẹp và lõm sâu hơn so với vùng xung quanh.

Xoang hàm bị hạ thấp tại khu vực răng mất (dễ phát hiện qua phim X-quang).

Nướu sưng, đỏ, chảy máu khi chạm hoặc nhai do vi khuẩn tấn công.

Nướu bị tụt, thân răng lộ ra, gây ê buốt kéo dài.

Răng lung lay, yếu và đau nhức khi nhai hoặc nuốt.

Mất lực nhai, chức năng ăn nhai suy giảm do xương và răng yếu.

Cấu trúc khuôn mặt thay đổi: má hóp, da chảy xệ, nhăn nheo, mất cân đối, xuất hiện rõ rệt dấu hiệu lão hóa.

7. Tiêu xương hàm gây ra những hệ lụy gì?

Quá trình tiêu xương hàm diễn ra âm thầm ngay sau khi mất răng mà không có dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến nhiều bệnh nhân đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Trên thực tế, bệnh tiêu xương hàm gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng:

Ảnh hưởng đến sức khỏe: Quá trình tiêu xương hàm làm giảm đáng kể chiều cao và độ rộng của thành xương hàm, không còn khả năng nâng đỡ nướu, dẫn đến tụt lợi và bờ nướu mỏng dần. Tình trạng này tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển, gây đau đầu và suy giảm sức khỏe tổng thể.

Ảnh hưởng đến thẩm mỹ: Bệnh tiêu xương hàm làm hàm dưới bị ngắn đi. Khi xương hàm tiêu biến 60%, dây chằng và cơ mặt bị hóp vào, khiến khuôn mặt lão hóa nhanh và rõ. Hậu quả là khuôn mặt teo nhỏ và trông già hơn nhiều so với tuổi.

Giảm chức năng ăn nhai: Tiêu xương ổ răng khiến xương hàm tụt thấp, làm các răng có xu hướng đổ về phía khoảng trống răng mất, dẫn đến răng kế cận bị xô lệch, tăng nguy cơ lung lay, yếu dần và gãy rụng. Bệnh tiêu xương hàm còn gây lệch khớp cắn, khiến bệnh nhân gặp khó khăn khi ăn nhai.

Cản trở điều trị phục hình: Sau khi mất răng, nếu trì hoãn điều trị, xương hàm tiêu biến ngày càng nhiều theo thời gian. Điều này làm giảm tỷ lệ và chất lượng xương hàm, gây khó khăn khi phục hình răng bằng phương pháp trồng răng implant vì môi trường xương kém khiến trụ implant khó đứng vững. Trường hợp muốn cấy ghép implant, bắt buộc phải ghép xương răng hoặc nâng xoang ghép xương trước, làm tăng đáng kể chi phí điều trị.

8. Tiêu xương răng gây nguy hiểm như thế nào?

Tiêu xương răng gây ra những hậu quả đáng lo ngại như:

Tụt nướu: Khi tiêu xương ổ răng xảy ra, độ rộng và chiều cao thành xương giảm, không còn nâng đỡ được nướu, gây tụt lợi, bờ nướu mỏng và làm lộ chân răng. Việc này tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công vào bên trong chân răng và nướu, khiến khoảng nướu bị tiêu xương trũng xuống, gây mất thẩm mỹ ở vị trí bị tiêu xương chân răng.

Di chuyển răng: Các răng kề cận và răng đối diện vùng tiêu xương di chuyển lệch sang vị trí lân cận, khiến răng xô lệch, nghiêng vẹo, gây mất thẩm mỹ và yếu hơn, ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai.

Tiêu xương hàm: Hệ quả của tiêu xương răng là bệnh tiêu xương hàm ở cả hàm trên và hàm dưới, làm thay đổi kích thước của hàm. Hiện tượng này thấy rõ nhất ở người mất nhiều răng, mất toàn hàm hoặc mang răng giả tháo lắp/cầu răng sứ.

Răng dễ lung lay: Răng đứng thẳng và chắc chắn nhờ sự nâng đỡ của xương hàm. Khi xương hàm tiêu và sụp xuống, khiến chân răng lệch sang vị trí trống của răng mất, gây xô lệch răng và dễ bị lung lay.

Suy giảm khả năng ăn nhai: Bệnh tiêu xương răng làm răng xô lệch, yếu đi, quai hàm trũng, gây lệch khớp cắn giữa hai hàm, làm lực cắn giảm, không đủ để nghiền thức ăn. Việc này khiến bệnh nhân ăn nhai khó khăn và không ngon miệng.

Móm và khuôn mặt lão hóa sớm: Xương hàm tiêu biến làm nướu teo nhỏ lại, khiến má hóp vào, các bộ phận má, mũi, cằm mất cân đối, làm gương mặt trở nên già nua. Hệ quả này thấy rõ nhất ở những bệnh nhân tiêu xương toàn hàm.

Cản trở việc phục hình răng sau này: Do răng di lệch và xương hàm tại vị trí tiêu xương bị trũng xuống nên rất khó khăn trong việc trồng răng lại.

9. Biện pháp trồng răng implant giúp ngăn ngừa tiêu xương hàm

Để ngăn chặn tiêu xương hàm, bạn cần chăm sóc răng miệng tốt, khám nha sĩ định kỳ 6 tháng/lần, kiểm tra và cạo vôi răng. Đặc biệt, phải điều trị sớm các bệnh lý răng miệng như viêm nướu, viêm nha chu.

Sau khi mất răng, bệnh nhân nên trồng răng implant sớm để ngăn ngừa bệnh tiêu xương hàm. Trồng răng Implant giúp hàm duy trì lực nhai, kích thích xương hàm phát triển và duy trì mật độ xương hàm, ngăn chặn quá trình tiêu hàm. Chân răng implant thay thế chân răng thật đã mất, giúp duy trì áp lực ăn nhai lên xương hàm, từ đó ngăn chặn được bệnh tiêu xương hàm và các hậu quả khác do mất răng gây ra.

Nha Khoa Gia Đình là địa chỉ trồng răng implant uy tín tại Hà Nội hiện nay. Với đội ngũ bác sĩ giỏi, công nghệ tiên tiến và thiết bị hiện đại, đảm bảo trồng răng implant an toàn, nhanh chóng, không đau và không biến chứng. Trong trường hợp bệnh nhân mất răng lâu năm khiến tiêu xương hàm nhiều, bác sĩ sẽ chỉ định ghép xương hàm rồi mới cấy ghép implant để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu.

Quý khách có nhu cầu thăm khám hoặc tư vấn, vui lòng liên hệ trực tiếp qua HOTLINE 098 950 0606 để được đặt lịch nhanh chóng.